Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün, 06.06.2022 / 74594350 sayılı Serbest Bölgeler konulu yazısını görünce aylardır dilekçelerle çözüm bulmaya çalıştığımız sorun için nihayet bir cevap geldi diye heyecanla yazıyı okudum ama yine büyük hayal kırıklığı yaşadım.
Konunun daha iyi anlaşılması için önce kısa bir açıklama yapmak isterim;
Serbest bölgeden Türkiye ye ithalat, özetle;
1-AB ülkelerinden ATR dolaşım belgesi eşliğinde gelen serbest dolaşımdaki eşyanın serbest bölgeden Türkiye ye çıkışı,
2-Serbest bölgeye daha önce Türkiye’den ihracı yapılmış olan serbest dolaşımdaki ürünün tekrar Türkiye ye çıkışı
3-Serbest bölgede (gerek ATR belgesi eşliğinde AB den gelen eşya girdisi kullanılarak gerek se Türk menşeli eşya girdisi ile) üretilen serbest dolaşımdaki ürünün Türkiye ye çıkışı,
4-Serbest bölgede üretilen ve içerisinde üçüncü ülke girdisi olan eşyanın Türkiye ye çıkışı, şeklinde olmaktadır.
1.maddedeki uygulamada Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün hem 22.02.2022 / 71981043 tarih ve sayılı yazısında hem de 06.06.2022 / 74594350 tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere, ATR belgesi eşliğinde AB den gelen serbest dolaşımdaki eşyanın Türkiye ye ithalatında AT anlaşma kodu girilerek vergi muafiyeti sağlanabilmektedir.
2.maddedeki uygulamada Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2022 / 71981043 tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere; “Türkiye Gümrük Bölgesinde serbest dolaşımdayken serbest bölgeye ihraç edilen ve tekrar ülkemize ithal edilmek istenilen eşyaya ilişkin olarak, SBSDE kısaltması ve "Ser.Dolaşımda İken Ser. Böl.İhr. Edilen ve Tekrar İth. Edil. İst. Eşya" açıklaması ile bir muafiyet kodu oluşturulmuş olup söz konusu muafiyet kodunun 4010 rejim kodunda ve beyannamenin 10 numaralı kutusunda bir serbest bölgenin seçilmiş olması durumunda çalışması sağlanmıştır. Söz konusu şartlarla anılan muafiyetin seçilmesi durumunda 10 numaralı Gümrük Vergisinin sistem tarafından hesaplanmadığı ve ayrıca bu durumda 0821 (şimdiki hali 1004) belge kodu ile "Gümrük Statü Belgesi" dokümanının sistem tarafından getirildiği” ifadesine göre vergi muafiyeti sağlanabilmesi için beyannamede SBSDE muafiyet kodu girilmesi gerekmektedir.
Diğer 3 ve 4. Maddedeki uygulama için ise durum maalesef diğer iki maddedeki gibi net değildir; Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün hem 22.02.2022 / 71981043 tarih ve sayılı yazısında hem de 06.06.2022 / 74594350 tarih ve sayılı yazısında belirtildiği üzere “Gümrük Yönetmeliğinin "Vergilerin Hesaplanması" başlıklı 431 inci maddesi, "Serbest bölgede üçüncü ülke menşeli girdiler kullanılarak üretilen eşyanın serbest dolaşıma sokulmak istenilmesi durumunda beyan sahibinin talebi halinde Kanunun 161 inci maddesi, talep olmaması halinde ise aynı Kanunun 15 inci maddesi hükümlerine göre gümrük vergileri hesaplanır." hükmünü amir olup, söz konusu madde ile yükümlülere serbest bölgede üretilen eşyanın ithalinde girdi ve mamul ürünün gümrük vergilerini dikkate alarak seçimlik beyanda bulunma hakkı tanınmaktadır. Bu kapsamda, serbest bölgelerden ithalatta gümrük vergilerine ilişkin olarak Gümrük Yönetmeliği'nin 431 inci maddesine göre işlem yapılması gerekmektedir.” ifadesine göre içerisinde üçüncü ülke girdisi bulunan nihai ürünün Türkiye ye ithalinde, ya nihai ürün içerisindeki üçüncü ülke menşeli ürünler için vergi hesaplaması yapılması gerektiği ya da nihai ürünün tamamına vergi hesaplaması yapılması yönünde tercih hakkı sunulmaktadır.
Yukarıdaki açıklama uygulamaya alındığında ise, Türkiye ye ithalatta, ürünün vergilendirilmesi/vergi muafiyeti aşamasında bir sorun oluşmaktadır; GGM’nin bir önceki paragraflarda anılan her iki yazısında da; “BİLGE sisteminde yer alan uluslararası anlaşma kodları ile ilgili “Uluslararası anlaşma kodları ve bu kodlara karşılık aranacak belgelere ilişkin Menşe Kontrol Tablosunda AT uluslararası anlaşma kodu için belirtilen çıkış ülkeleri arasında Türkiye ve serbest bölge bulunmamaktadır. Dayanağı 1/95 sayılı Ortaklık Konseyi Kararı olan söz konusu kod, çıkış ülkesi bahse konu tabloda yer alan AB ülkelerinden biri olan ve serbest dolaşım ilkesi çerçevesinde geçerli olan tarifeden yararlanabilecek eşya için belirlenmiştir. Bu çerçevede, serbest bölgeden serbest dolaşıma giriş beyannamesi ile Türkiye’ye ithal edilecek eşya için AT uluslararası anlaşma kodunun kullanılmaması gerekmektedir” şeklinde ifade edilmiştir. Ayrıca yazının devamında” Gümrük Yönetmeliğinin 431 inci maddesi uyarınca serbest bölgelerden Türkiye’ye eşya ithalinde vergilendirmenin nihai ürün üzerinden yapılması halinde; serbest bölgelerde üretilen nihai ürün için tercihli tarife uygulaması söz konusu olmadığından ve İthalat Rejimi Kararında eşyanın yalnızca “Türk menşeli” olma kriterine göre belirlenmiş bir tercihli tarife de bulunmadığından, serbest bölgelerde serbest dolaşımda bulunmayan girdiler kullanılmak suretiyle üretilen eşyaya, Türk menşei kazansın kazanmasın İthalat Rejimi Kararı eki listelerin "Diğer Ülkeler" sütunundaki oranlar üzerinden gümrük vergisi uygulanacaktır.” ifadesine yer verilmiştir.
Gümrükler Genel Müdürlüğü 06.06.2022 / 74594350 tarih ve sayılı yazısında ise bir önceki yazısındaki açıklamalarına bir ilave daha yapmış ve; “……….Bu çerçevede, serbest bölgede üretilen eşyanın ithalinde girdiler üzerinden vergilendirmenin talep edilmesi halinde, girdilerin bahse konu tabloda yer alan AB ülkelerinden A.TR Dolaşım Belgesi eşliğinde Türkiye Gümrük Bölgesine gelmiş olması ve serbest bölgeden yapılan ithalatta beyannamenin 15a no.lu "Sevk/İhracat Ülkesi" kutusuna “Uluslararası anlaşma kodları ve bu kodlara karşılık aranacak belgelere ilişkin Menşe Kontrol Tablosunda yer alan ilgili AB ülkesinin, 10 no.lu "Son Sevk Ülkesi" kutusuna ise serbest bölge kodunun yazılması durumunda AT muafiyet kodu kullanılabilecektir” denilmiştir.
Yazımızın başında yer alan 1. Madde için, AT anlaşma kodu girilerek vergi muafiyeti sağlanması, serbest bölgede herhangi bir üretime konu olmayan ve ATR Belgesi ile AB den gelen serbest dolaşımdaki eşyanın Türkiye ye ithalinde mümkündür. 3. Maddeye göre de tamamı serbest dolaşımda bulunan eşya için Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün 22.02.2022 / 71981043 tarih ve sayılı yazısında, Türkiye ye ithalatta vergi muafiyeti sağlamak üzere daha önce serbest bölge gümrük müdürlüklerinin önerisine cevaben “…serbest bölgelerden Türkiye’ye eşya ithalinde, serbest bölgelerde üretilen nihai ürün için tercihli tarife uygulaması söz konusu olmadığından ve İthalat Rejimi Kararında eşyanın yalnızca ‘Türk menşeli’ olma kriterine göre belirlenmiş bir tercihli tarife de bulunmadığından, Serbest Bölgelerde üretilen Türk menşeili eşyanın Türkiye’ye ithalinde genellikle eşyaya ilişkin olarak örneğin “SBUSDE” kısaltması ve "Serbest Bölgede Üretilen Serbest Dolasımdaki Eşyanın ithali" açıklaması ile yeni bir muafiyet kodunun oluşturularak işlemlerin devamının sağlanmasının uygun olacağı hususlarının bildirildiği…….” denilerek, bir muafiyet kodu için değerlendirmelerin yapıldığı ve uygun görülmesi halinde sistemde değişikliklerin yapılacağı belirtilmektedir. Bu muafiyet kodu işleme alındıktan sonra 4. Maddeye göre içerisinde üçüncü ülke menşeli ürün girdisi olan eşya için vergi ödemesi yapılarak serbest dolaşımda olarak beyan edilmesi durumunda da aynı muafiyet kodu ile işlem yapılabilecektir. Eğer nihai ürünün tamamı için vergi ödenecek ise de yine yazıda belirtildiği üzere Diğer Ülkeler sütunundaki vergi oranlarına göre işlem yapılacaktır.
Bütün bu açıklamalardan sonra sorunu daha iyi yorumlamak için Gümrükler Genel Müdürlüğü’nün her iki yazısında da bahse konu olan uygulamalar için bir örnekleme yapalım;
Serbest bölgede bir üretim yaptınız;
Üretilen bu eşya için 10 adet girdi kullandınız, bunların 2 si Türkiye'den gelen serbest dolaşımdaki eşya, 3 ü AB’den ATR ile gelen serbest dolaşımdaki eşya, kalan 5i Çin'den gelen serbest dolaşımda olmayan eşya olsun. Vergilendirmenin de GY 431’e göre girdi üzerinden yapılacağını varsayalım. Şimdi Çin menşeli olan girdiler için vergileri hesaplayacağız bu tamam. ATR li 3 eşya için AT muafiyet kodu kullanacağız bu da tamam. Türkiye’den gelen serbest dolaşımdaki eşya için peki ne yapacağız? Daha doğrusu beyanname açılırken, böyle bir üretim konusu eşya için 3 ATR li girdiye istinaden AT muafiyet kodu mu kullanılacak yoksa Çin girdileri için vergilendirme yapıldığından tüm girdiler serbest dolaşımda kabul edilince ve ısrarla AT muafiyet kodu kullanamazsınız dedikleri için Diğer Ülke seçilip tüm vergiler önce attırılıp sonra da manuel silinerek mi devam edilecek?
Halbuki üretilmiş ürünün ara girdilerinin tamamı (Çin girdileri için vergi ödenip) serbest dolaşımda olduğu için “Serbest Bölgede Üretilen Serbest Dolasımdaki Eşyanın ithali" açıklaması ile bir muafiyet kodu oluşturulmuş olsaydı bu karmaşadan da kurtulmuş olunmaz mıydı? Aylardır bu muafiyet kodunun oluşturulmasının gereği üzerine taleplerimizi sunduğumuz ve bu türde ithalat işlemi yaparken her seferinde tekrar tekrar konuyu gündeme getirdiğimiz süreçte, GGM nin bu yazısı ve önceki yazıları, maalesef ki sorunları çözme noktasından oldukça uzakta kalmıştır.
Başta söylediğimi tekrar söylemek istiyorum;
Bizim bir muafiyet koduna ihtiyacımız var…
Comentários